Osmanlı Sıhhiye Teşkilatı 1838-1920

Osmanlı Sıhhiye Teşkilatı (1838 - 1920), modern Osmanlı sağlık idaresinin doğuşunu, dönüşümünü ve kurumsal yapısını bütüncül bir çerçevede ele alan kapsamlı bir çalışmadır. Osmanlı Devleti’nde klasik dönemde Hekimbaşılık kurumunun yürüttüğü sağlık hizmetleri, 19. yüzyılda hızla değişen tıp bilgisi, uluslararası sağlık rejimleri ve salgın hastalıkların yarattığı baskılar karşısında yeniden şekillenmiştir.

Bu eser, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan süreçte Meclis-i Umur-ı Sıhhiye’nin yürüttüğü karantina teşkilatı ile Tıbbiye Nezaretleri, Tıbbiye-i Mülkiye meclisleri ve nihayet Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiyesi gibi kurumsal yapıları merkez-taşra bütünlüğü içinde ayrıntılı biçimde ele almaktadır. Sağlık bürokrasisinin oluşum sürecini, idari düzenlemeleri, bütçe tartışmalarını, taşradaki karantinahaneleri, tabiplik kurumlarını ve halk sağlığı hizmetlerinin teşkilatlanmasını arşiv belgelerine dayanarak ortaya koyar.

Eser, hem Osmanlı modernleşmesi hem de Türkiye’de kamu sağlığı tarihinin kurumsal temellerini anlamak bakımından önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Osmanlı sağlık sisteminin imparatorluk coğrafyasındaki işleyişini, salgın hastalıklarla mücadelenin kurumsal mantığını ve modern sağlık idaresinin inşa sürecini araştıranlar için temel bir başvuru kaynağı niteliği taşımaktadır.